In het noorden grenst de provincie Mendoza aan San Juan, een provincie die, ondanks een paar grote troeven, sterk in de schaduw staat van hun veel bekendere zuiderbuur. Eerste bestemming: Barreal, de ideale uitvalsbasis voor een bezoek aan het nationaal park El Leoncito in de precordillera, vooral bekend omwille van zijn ideale omstandigheden voor het observeren van de sterren en bij uitbreiding het hele heelal. Het leeuwtje in de naam is eigenlijk een puma, maar de kennis van katten laat bij gauchos nogal eens te wensen over.

Meerdere universiteiten en wetenschappers werken samen met een van de observatoria, sommige nadat ze deze zelf gebouwd of meegefinancieerd hebben. Twee van deze observatoria zijn te bezichtigen, zowel overdag als ‘s nachts, de rest alleen toegankelijk voor wetenschappers en personeel.

CASLEO en CESCO

In het eerste obsersvatorium, CASLEO, bestaat de rondleiding vooral uit een bezoek aan de telescoop zelf, eentje op basis van spiegels en aan het zenuwcentrum, een paar gewone op Windows draaiende pc’s. Na een tussendoortje aan een charmant watervalletje in een nabije canyon, gaat het naar observatorium CESCO. Hier worden alle registers opengetrokken. Na een bezoek aan de grootste telescoop wordt tot in de puntjes de werking en interpretatie van de resultaten uit de doeken gedaan. De gids, die aangekondigd werd als een monument in de Argentijnse astronomie, weet van geen ophouden. Na een tijdje weet ik echt niet meer waar hij het over heeft. Als toemaatje wil een andere technicus ook zijn speelgoedje nog eens laten zien, een automatische meridiaan telescoop, zevenentwintig jaar geleden alhier ingehuldigd door koning Juan Carlos van Spanje. De speciaal voor de koning ineengebokste, versnelde demonstratie wordt nu ook nog eens uitgevoerd. ‘Nu ben jij de koning’, voegt hij er aan toe. Ook hier bestaat het zenuwcentrum uit een paar op Windows draaiende pc’s, maar voor de belangrijkste, degene die de andere pc’s moet aansturen, hebben ze voor de zekerheid toch maar voor Linux gekozen. Officieel omdat dat gratis is.

Pampa del Leoncito

Op de nachtvoorstelling, in CESCO, is het nog even wachten, tijd genoeg om nog even af te dalen naar de vlakte voor een bezoekje aan de Pampa Del Leoncito, een op een zoutpan lijkende vlakte van twaalf kilometer lang en op het breedste punt vijf kilometer breed, bestaande uit sedimenten van hoger gelegen gebieden die met het regenwater meekomen en zorgen voor een ideale ondergrond voor landzeilen. Carrovelismo noemt men het hier. Ondanks de sterke wind zijn er toch geen zeilers aanwezig. Ik had het kunnen weten.

Sterrenkijken

Vier jaar geleden, in de woestijn van Tatacoa in Colombia, was het sterrenkijken vrijwel letterlijk in het water gevallen. Ondanks de bewolkte hemel ging de sessie toch door. De gids liet zich door de bewolkte hemel niet van zijn stuk brengen en bracht zijn voorstelling zoals elke avond. Aanvankelijk keek iedereen nog welwillend telkens in de aangeduide richting om daar vervolgens niets dan wolken te zien, maar ruim voor halverwege deze, gezien de omstandigheden, véél te lange uiteenzetting vermaakte de helft van het aanwezige publiek zich vooral met onderonsjes die hoegenaamd niets meer met sterren te maken hadden. Later die nacht begon het dan zo hard te regenen dat tenten onder water liepen. Kom mij nog eens vertellen dat het in de woestijn bijna niet regent.

Niets van dit alles nu. Geen wolkje aan de lucht. Op een platformpje in de buitenlucht staan twee kleinere telescopen opgesteld en het vijftiental aanwezigen wordt in twee groepjes opgedeeld om de wachttijden te beperken. Sterrenbeelden als Taurus en Boogschutter worden met het blote oog aangeduid, terwijl planeten, afzonderlijke sterren, galaxies en nevels door de twee telescopen bekeken worden. Na een tijdje nog slechts door één telescoop, want de begeleider van de tweede telescoop wordt volledig ingepalmd door een van de aanwezigen. Samen naar de sterren kijken, een klassieker in het genre.

Hoewel er beduidend meer sterren te zien zijn dan onder ‘normale’ omstandigheden, word ik toch niet overdonderd, daarvoor is er, ondanks zijn reputatie, toch nog te veel lichtvervuiling in deze streek. Barreal in het noordwesten, San Juan in het oosten en Mendoza ver weg in het zuiden zorgen voor een duidelijk zichtbare gloed achter de omringende bergen. Eerlijk gezegd heb ik al beter gezien (maar niet in Colombia). De overblijvende gids zorgt echter toch voor een meer dan leerrijke en aangename ervaring. Vooral Saturnus met zijn ringen kan bekoren.

En wanneer hij alle sterren heeft gezien, gaat een vrijgezel slapen.

Paardrijden

Om ‘s anderendaags al vroeg (half tien, voor de grootste hitte toeslaat) te vertrekken om een ritje te maken te paard, niet in het nationaal park, maar wel in dezelfde precordillera. Ik herinner me nog goed mijn eerste tocht te paard, meer dan twintig jaar geleden, in Cuba in de bergen en tussen de suikerrietplantages, op een paard dat hoewel uiterst mak toch gewoon zijn zin deed. Daarna kon ik twee dagen niet deftig zitten, tot groot jolijt van het gezin waar ik verbleef. Pas vier jaar geleden in Colombia, een paar dagen na het debacle in de Tatacoa, naar een aantal archeologische sites, was de tweede en tevens laatste keer. Ook weer op een uiterst mak paard, wat je niet meteen zou verwachten van een dier met de naam Shakira.

Om maar te zeggen dat men mij bezwaarlijk een ervaren ruiter kan noemen. Mijn paard deze keer heet Moro, een mooi wit dier dat niet veel nodig heeft om er spoorslags vandoor te willen gaan. Bij een ruk aan te teugels staat het gelukkig telkens snel weer stil, maar ik probeer toch zo weinig mogelijk te bewegen. Te meer daar de tocht zoals gezegd richting bergen gaat. Bergen die ondanks hun vrij geringe hoogte toch best wel steil zijn. Moro heeft echter moeite genoeg om naar boven en beneden te klauteren, wilde galop zit er zeker niet in. En ik kan mij toch niet van de indruk ontdoen dat hij ook niet altijd even gerust is. Zouden er eigenlijk paarden bestaan met hoogtevrees ? Wanneer de laatste afdaling aangekondigd wordt, ontsnapt een zucht van opluchting. Al was het uitzicht boven meer dan de moeite waard, ik ben blij wanneer ik terug ‘op de begane grond’ ben. Voor vandaag ben ik genoeg uit mijn comfortzone gekomen.